Podstawowy, osobisty sprzęt jaskiniowy składa się z : uprzęży, szelek, piersiowego przyrządu zaciskowego, ręcznego przyrządu zaciskowego, rolki zjazdowej, przyrządu Shunt, lonży dwuramiennej, stopki do przyrządu zaciskowego, stosownych karabinków, latarki głównej, latarki zapasowej, folii NRC i oczywiście kasku. Opcjonalny pozostaje kostkowy przyrząd zaciskowy typu Pantin Petzl lub Quick Step CT, który okazuje się szczególnie pomocny podczas podchodzenia długich odcinków linowych. Dobrą praktyką jest noszenie ze sobą noża wspinaczkowgo jak Spatha Petzl czy Ropetooth Edelrid, bloczka z blokadą Micro Traxion Petzl lub Spoc Edelrid i małej szpejarki takiej jak Alpintech 9l. Cały ekwipunek przenosimy do jaskini w plecaku bądź plecako-worku, zaś już pod ziemią korzystamy z worów sprzętowych (tak transportowane są na przykład liny).
Sprzęt jaskiniowy – Uprząż i szelki
Uprząż jaskiniowa znacznie różni się od modeli wspinaczkowych. Jest ona wykonana z taśm poliamidowych bez wyściółki, dzięki czemu jest lżejsza, mniej podatna na uszkodzenia i mniejsza objętościowo, co znacznie ułatwia przeciskanie się w ciasnych partiach danej jaskini. Większość uprzęży posiada na wysokości pośladków specjalny pasek materiału, który ułatwia przybranie pozycji siedzącej. Pozwala to na krótki odpoczynek podczas długiej działalności w zwisie. Funkcję łącznika w uprzęży jaskiniowej pełni karabinek d-kształtny typu Maillon lub jego odpowiednik w innej wersji zamka. Na rynku znajdziemy wiele różnych modeli: w tym miejscu wspomnimy o Fractio firmy Petzl oraz Speleo Rock Empire.
Szelki piersiowe mają postać lekkich regulowanych pasków, zamocowanych do uprzęży i piersiowego przyrządu zaciskowego. Podobnie jak uprząż nie posiadają one żadnej wyściółki, ważne natomiast, aby po wyregulowaniu mocno opinały ciało. Szelki odpowiadają za poprawne utrzymanie przyrządu zaciskowego, co ułatwia podchodzenie po linie. W tym zastosowaniu świetnie spisze się Torse firmy Petzl lub Secur tego samego producenta.
Sprzęt jaskiniowy – Przyrządy, karabinki i lonża
Piersiowy przyrząd zaciskowy to jedno z dwóch urządzeń pozwalających na podchodzenie po linie. Ma postać metalowej kształtki z ruchomą zapadką wyposażoną w ząbki, która działa tylko w jedną stronę. Jego dolna część łączy się z łącznikiem uprzęży, a przez górną przewleczone są szelki. Najpopularniejszymi przyrządami tego typu jest Croll Petzl, Chest Ascender CT oraz Turbochest CAMP.
Ręczny przyrząd zaciskowy jest wpinany w linę powyżej przyrządu piersiowego i w takim zestawie umożliwia poruszanie się po linie w górę. Ma postać uchwytu z rękojeścią zaopatrzonego w ruchomą zapadkę z ząbkami i podobnie jak swój piersiowy odpowiednik działa tylko przesuwany w górę. Przyrząd łączy się z uprzężą za pomocą lonży i karabinka. Najpopularniejszymi modelami jest Ascension Petzl, Quick Up+ CT oraz A&D Grivel. Do poprawnego używania przyrządu ręcznego konieczna jest tak zwana stopka bądź strzemię. Do wyboru mamy gotowe modele taśmowe takie jak Step QB Rock Empire czy Footape Petzl lub gotowe modele sznurkowe jak Footcord Petzl. Stopkę można również spreparować samodzielnie za pomocą repsznura, przy czym należy pamiętać, że właściwie dobrana długość ma bardzo ważny wpływ na wygodę podchodzenia po linie.
Rolka zjazdowa to przyrząd umożliwiający wykonywanie zjazdów na linie wraz z kontrolowaniem ich prędkości. Jej konstrukcja jest bardzo prosta, co ułatwia wszystkie manipulacje i ogranicza problemy związane z zabrudzeniami, a pozycja, którą przyjmuje obciążony przyrząd, pomaga podczas poruszania się w ciasnych przestrzeniach. Rolki występują w wersji bez blokady: jak Simple Petzl czy Acles DX CT, jak również z blokadą jak Stop Petzl czy R.E. Descender Rock Empire.
Przyrząd Shunt Petzl jest powszechnie używanym modelem, służącym do asekuracji podczas zjazdu w rolkach bez blokady. Dzięki swojej konstrukcji, w przypadku awarii przyrządu zjazdowego Shunt, znajdujący się powyżej, zatrzyma ewentualny upadek.
Lonża dwuramienna ma postać Y-kształtnej taśmy poliamidowej jak Spelegyca Petzl, gotowych ramion pojedynczych takich jak Lara Singing Rock czy Jane Petzl lub specjalnie przygotowanej liny dynamicznej o średnicy 9,8 lub 10 mm. Ramiona lonży mają zróżnicowaną długość: krótsze wpinane jest za pomocą karabinka do przyrządu Shunt, dłuższe, również wyposażone w karabinek łączy się z ręcznym przyrządem zaciskowym. Taka konfiguracja sprawia, że na poszczególnych etapach czynności sprzętowych możemy być zawsze wpięci za pomocą dwóch niezależnych punktów, bądź przyrządów. Dobrą praktyką polecaną na kursach taternictwa jaskiniowego jest posiadanie trzeciego ramienia, które przyspiesza operacje z zachowaniem należytego bezpieczeństwa.
Każdy grotołaz musi być wyposażony w stosowną ilość karabinków osobistych. Do lonży mogą być stosowane owalne karabinki zakręcane jak Osprey Ocun czy automatyczne jak K-7/2A Kaya Safety. Dobrym rozwiązaniem są także małe karabinki d-kształtne jak Lime CF SG CT. Ważnym wyborem jest karabinek do rolki: powinien on mieć prześwit umożliwiający łatwe i poprawne wpinanie przyrządu. Doskonale sprawdzą się tutaj dedykowane karabinki Freino Petzl, jak również małe karabinki stalowe D-Shape SS Keylock ISC. Do stopki można zastosować lżejszy karabinek z zamkiem drucianym, taki jak Vision Straight Singing Rock, ponieważ nie będzie on pełnił funkcji asekuracji, a odciąży nasz inwentarz.
Sprzęt jaskinowy – Kask i latarki
Latarki czołowe w zastosowaniach jaskiniowych to temat na osobny artykuł. Generalna zasada polega na wyborze silnego światła głównego (latarki takie jak Wizard Pro v3 Armytek czy Nao+ Petzl) i lekkiego światła zapasowego (począwszy od popularnych modeli takich tak Tikkina Petzl czy Cosmo Black Diamond, a kończąc na propozycjach ultralekkich jak Bindi Petzl, czy e+LITE Petzl). Obie latarki muszą być odporne na wodę, uderzenia, zabrudzenia, oferować długi czas świecenia i wygodę manipulacji.
Folia NRC to bezwzględnie obowiązkowy element wyposażenia. Każda akcja ratunkowa lub improwizowany biwak stanowi sytuację, w której zachodzi realne ryzyko wystąpienia hipotermii (bez względu na porę roku, temperatura w jaskiniach wynosi zaledwie kilka stopni powyżej zera). Z tego względu koc termiczny posiada w swoim wyposażeniu każdy grotołaz. Najczęściej nosi się go pod kaskiem lub w piersiowej kieszenie kombinezonu.
Wybór kasku jest uzależniony od indywidualny preferencji speleologa. Ważne, aby był produktem certyfikowanym i umożliwiał łatwy, skuteczny montaż latarek czołowych. Część grotołazów sięga po modele wspinaczkowe takie jak Boreo Petzl czy Titan CAMP. Inni uważają, że z uwagi na stałe obijanie się o skały lepszym rozwiązaniem są modele przemysłowe, jak Vertex Petzl. Wybór kasku może nam ułatwić anegdota: jeśli przez ciasne miejsce jaskini przecisnęła się nasza głowa w kasku, to reszta ciała też się zmieści 😉
Powyższy zestaw, uzupełniony o odpowiednią odzież (kombinezony zewnętrzne, kombinezony wewnętrzne, kalosze, bielizna termoaktywna, rękawice) i kompetencje staje się więc naszą bazą do dalszej działalności. Jeśli dodamy do tego sprzęt zbiorowy (karabinki, liny, spity, wory transportowe itp.) i oddanych towarzyszy przygody, możemy dotknąć czegoś zupełnie wyjątkowego, wkraczając do podziemnego świata dostępnego jedynie nielicznym.
Chcecie dowiedzieć się więcej o działalności grotołazów? Czekamy na pytania w komentarzach do naszego tekstu! Zapraszamy również do zapoznania się z pierwszą cześcią artykułu o jaskiniach.
